Kunstberg

Het eindproduct van Kunstberg is een mobiele kunstpresentatie: een educatieve en prikkelende kunstkar die langs de kamers en bedden wordt gereden. Op basis van diverse kunstwerken die in het Martini Ziekenhuis Groningen te zien zijn, bevat de kunstkar verschillende verwerkingsopdrachten. Daarnaast is het mogelijk om stopmotion-films te maken, met de kunstwerken als inspiratie.

Kunstberg is uitgevoerd door Stichting BeeldBepalend, in samenwerking met het Martini Ziekenhuis Groningen, Academie Minerva, Fablab Groningen, Wienke Interieur, Viesueel Geweld en OpMaat 3D.

Waarom Kunstberg?

Kunstberg wil jongeren die in een ziekenhuis verblijven, graag een mooi moment bieden waarbij de aandacht niet naar het ziek-zijn gaat. Aangezien veel activiteiten binnen ziekenhuizen zich richten op jongere kinderen, legt Kunstberg vooral de focus op een iets oudere doelgroep: jongeren van 10-18 jaar.

Door de kunstkar gebruiken heeft Kunstberg een educatief belang: de jongeren komen op een laagdrempelige manier in aanraking met de werken en worden uitgedaagd om te reflecteren. Bovendien kunnen de pedagogisch medewerkers van een ziekenhuis de kunstkar inzetten om met hun patiënten in gesprek te komen.

Dit project sluit goed aan bij de doelstelling van het Martini Ziekenhuis: patiënten laten ervaren dat ze – ondanks hun ziekte – deel blijven uitmaken van de maatschappij. Het inzetten van kunst is een manier om dit mogelijk te maken.

Van idee naar uitvoering

Kunstberg begon met een idee. Initiatiefnemer & projectleider Ingrid de Vries wilde vooral 'iets tofs doen voor kinderen in ziekenhuizen'. Dat 'iets' groeide uit tot een veel groter plan. Om Kunstberg op een professionele manier te kunnen uitvoeren, werden verschillende instellingen en makers bij dit project betrokken.

Om een mobiele kunstpresentatie te ontwikkelen, deden twee studenten van Academie Minerva uitgebreid onderzoek binnen het Martini Ziekenhuis Groningen naar wat de doelgroep nodig had en welke inhoud passend zou zijn. Ook de omgeving (verpleegkundigen, ouders en andere belangstellenden) werd bij hun onderzoek betrokken. Het inzetten van kunst in de zorg bleek een breed draagvlak te hebben.

De resultaten van het vooronderzoek vormden de basis voor de vormgeving van de benodigde kunstkar. Tijdens de ontwerpfase was het belangrijk om rekening te houden met allerlei voorwaarden. De educatieve inhoud moest op de juiste manier tot uiting komen, het resultaat diende goed aan te sluiten bij de belevingswereld van jongeren en uiteraard kregen we ook te maken met de technische en hygiënische normen van het ziekenhuis.

Fablab Groningen werd ingeschakeld om de kunstkar te ontwerpen. Viesueel Geweld gaf ons uitgebreid en waardevol advies over het stopmotion-gedeelte in de kunstkar. Na een intensief en zorgvuldig onderzoek door Fablab, in samenwerking met OpMaat3D, is een innovatief ontwerp neergezet. De uitvoering van de kunstkar werd begin 2019 ondergebracht bij Wienke Interieur. Wienke Interieur voert regelmatig grote projecten uit en volgt daarbij de nieuwste ontwikkelingen. Ook bij Kunstberg kon voor een innovatieve oplossing worden gezorgd.

Alle ontwikkelingen rondom dit project en foto's van het maakproces zijn opgenomen in het Eindverslag Kunstberg.

In de zomer van 2019 werd de kunstkar voor het project Kunstberg naar het Martini Ziekenhuis gebracht. Op 2 oktober 2019 werd deze feestelijk geopend op de Verpleegafdeling Kinderen. Dit was een grote mijlpaal voor iedereen die aan Kunstberg heeft meegewerkt. Met de komst van de kunstkar is het doel van dit project bereikt. Jongeren die in het ziekenhuis moeten verblijven, kunnen nu gebruikmaken van een mooie en zinvolle tijdsbesteding.

Even voorstellen: Myrthe Denkers & Peter van der Weele

Myrthe en Peter deden vanuit Academie Minerva het vooronderzoek naar de inhoud van Kunstberg. Welke verwachtingen en ideeën hadden zij?

"De kunstkar brengt de kunst daadwerkelijk naar de kinderen toe. Voor de inhoud daarvan is door Stichting BeeldBepalend contact gezocht met Academie Minerva, waar wij studeren aan de verkorte docentenopleiding. Zo zijn wij bij dit project betrokken geraakt. Allebei hebben wij een opleiding en achtergrond in de kunst. Myrthe als illustrator en Peter als kunstschilder. Met deze opleiding willen wij binnen twee jaar jaar een eerstegraads lesbevoegdheid halen.

Een onderzoeksstage en het ontwikkelen van een beroepsproduct, maken deel uit van ons afstuderen. Wij zullen deze stage doen voor Kunstberg en voor de kunstkar (educatieve) inhoud ontwikkelen. Hierbij is het de bedoeling dat we aan de slag gaan op de kinderafdeling met een aantal gerichte (onderzoeks-) vragen. We willen goed bekijken waar kinderen behoefte aan hebben, maar ook wat er in de gegeven omstandigheden mogelijk is. Met welke middelen en materialen kun je wel of juist niet werken? Met welke inhoud kun je kinderen inspireren en hun creativiteit prikkelen?

We verwachten dat we kunnen bijdragen aan een uniek project en een nieuwe benadering om kinderen te ondersteunen. Kunst doet een beroep op creativiteit, waarnemen en ervaren. Daarnaast kan het kinderen helpen om deel te blijven uitmaken van de maatschappij en bewust te zijn van hun eigen plek daarin, ook gedurende hun verblijf op de kinderafdeling."

Mijn idee voor Kunstberg is tijdens Noorderzon ontstaan. Een deel van de kinderactiviteiten werd toen naar het UMCG gehaald. Hierdoor kregen de kinderen in het ziekenhuis ook een stuk Noorderzon mee en konden zij actief meedoen. Ik werd geraakt door dit fantastische initiatief en ging hier verder over nadenken. Al snel ontstond het plan om kunst naar kinderen in ziekenhuizen toe te brengen.

Zelf ben ik afgestudeerd als orthopedagoog; ik denk dat het voor ieder kind belangrijk is om betrokken te blijven en erbij te horen. Kunstberg maakt het mogelijk om jongeren te bereiken die door ziekte niet in staat zijn om een museum of een cultureel evenement te bezoeken. Wat ik ook mooi vind: door samen met de kunstkar aan de slag te gaan, wordt het makkelijker om met elkaar in gesprek te gaan.

Inmiddels hebben we de kunstkar onthuld in het Martini Ziekenhuis Groningen. Dat was een mooi moment. Kunstberg was een intensief project, waarbij over een langere periode veel werk werd verzet. Nu is het mogelijk om zelf het eindproduct te zien en aan te raken. Dat is iets om trots op te zijn.

Veel mensen, fondsen en sponsoren hebben een grote bijdrage geleverd om Kunstberg tot een prachtig product te maken. Daar ben ik ontzettend dankbaar voor. Mijn hoop voor de toekomst is dat heel veel jongeren van Kunstberg gaan genieten.